Niżej przedstawiamy krótki poradnik uwzględniający takie informacje praktyczne, jak: wiza, bezpieczeństwo, granica, przepisy celne, zielona karta, ceny, wymiana walut. Podpowiemy też co warto zobaczyć na Białorusi.
Bezpieczeństwo
Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych (UNWTO) stworzyła ranking najrzadziej odwiedzanych krajów naszego kontynentu. Białoruś zajmuje czwarte miejsce. Mniej turystów przyjeżdża już tylko do San Marino, Liechtensteinu i Mołdawii. W 2014 roku na Białorusi było ledwie 137 tys. turystów. Dla porównania w zajmującej pierwsze miejsce Francji – aż 83 mln!
Zamek w Mirze. Lista UNESCO. Wycieczka na Białoruś.
To dość zaskakujące. Pierwszą trójkę najrzadziej odwiedzanych państw tworzą kraje małe. San Marino i Liechtenstein nie mają nawet lotniska! Przy nich Białoruś wyróżnia się wielkością i potencjałem. Dlaczego zatem tak mało osób ją odwiedza? Decyduje pokutujący na Zachodzie obraz kraju. Turyści boją się Białorusi, odstrasza ich wizerunek „ostatniej europejskiej dyktatury”. A jak tam jest naprawdę? Bezpiecznie i spokojnie! Nie ma się czego bać. Śmiało można jechać, a wybrać się warto również po to, by przełamać stereotypy i uprzedzenia. Organizujemy sporo wycieczek na Białoruś, miło jest obserwować zadowolonych turystów, którzy po powrocie przyznają, że zostali pozytywnie zaskoczeni.
Formalności wizowe
Wybierając się na Białoruś należy mieć paszport ważny minimum 3 miesiące od daty powrotu z wycieczki. Do uzyskania wizy potrzebne są również: zaproszenie od kogoś z Białorusi – może być z tamtejszego biura podróży, fotografia, potwierdzenie ubezpieczenia turystycznego na czas wyjazdu oraz wypełniony wniosek wizowy. Ten ostatni wypełnić należy on-line, na stronie ambasady Białorusi, wydrukować i podpisać. Do niedawna można było wypełnić wniosek ręcznie, długopisem, ale obecnie konsulaty coraz częściej odmawiają przyjmowania takich wniosków. Koszt wizy indywidualnej to 25 euro.
Taniej i prościej jest uzyskać wizę zapisując się na wycieczkę z biurem podróży. W takim przypadku organizator wycieczki bierze na siebie część formalności oraz pomaga w wypełnieniu wniosku wizowego. Koszt wizy grupowej uwzględniając pośrednictwo wizowe (biuro podróży składa i odbiera dokumenty w konsulacie oraz zapewnia wymagane zaproszenie i ubezpieczenie) to zazwyczaj kwota 100 zł.
Urok białoruskiej wsi
Ruch bezwizowy
W 2020 r. w ramach ruchu bezwizowego można zwiedzić już całkiem sporą cześć Białorusi, z tak ważnymi dla polskich turystów miejscami, jak: Grodno, Bohatyrowicze, Nowogródek, Zaosie i Mir. Tu znajduje się program wycieczki na Białoruś w ramach ruchu bezwizowego.
Program ruchu bezwizowego rozwijał się stopniowo, na przestrzeni kilku lat, w skrócie tak wyglądały najważniejsze etapy:
Od czerwca 2015 r. istnieje możliwość bezwizowego przekraczania granicy, ale wyłącznie w obrębie Puszczy Białowieskiej (pieszo lub rowerem). Więcej informacji na ten temat w artykule: Białoruś – ruch bezwizowy.
W październiku 2016 r. zaczął obowiązywać bezwizowy ruch w obrębie Kanału Augustowskiego przedłużony o Grodno. Program jest podobny do tego, który rok wcześniej objął Puszczę Białowieską. Wjazd na terytorium Białorusi odbywa się na podstawie specjalnej przepustki, którą uzyskać można w kilku podlaskich biurach podróży.
W 2017 r. pojawiła się możliwość bezwizowego wjazdu na terytorium Białorusi, pod warunkiem, że granicę przekroczy się na lotnisku w Mińsku. W tym przypadku nie ma ograniczeń terytorialnych, podróżować można po całym kraju, ale maksymalnie 5 dni. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się tu: Do Mińska bez wiz.
Ubezpieczenie, zielona karta i podróż samochodem
Ubezpieczenie turystyczne potrzebne jest już na etapie ubiegania się o wizę (nazwę ubezpieczyciela i rodzaj polisy należy podać we wniosku wizowym). Białoruś akceptuje tylko kilka firm ubezpieczeniowych. Aktualnych informacji proszę szukać na stronie ambasady.
Podróżujący samochodem muszą mieć zieloną kartę. Dokument ten bezpłatnie wystawia towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym wykupiona jest polisa OC. Dodatkowo, jeśli ktoś podróżuje nie swoim autem, to powinien mieć notarialne upoważnienie do posługiwania się tymże. To ostatnie nie musi, ale może być sprawdzone na granicy.
Dworek Mickiewiczów w Nowogródku
Opłaty za przejazdy. Na Białorusi funkcjonuje elektroniczny system poboru opłat drogowych BelToll. Elektroniczne urządzenie wypożyczamy na pierwszej stacji benzynowej po przekroczeniu granicy (kaucja: samochód osobowy – 20 euro; autokar – 50 euro). Wysokość płat zależy od masy pojazdu i ilości osi, w przypadku samochodu osobowego wynoszą 0,04 euro za 1 km. Płatne są tylko wybrane odcinki dróg, w tym przede wszystkim główne trasy w kierunku Mińska (z przejścia granicznego Terespol – Brześć do Mińska oraz z przejścia granicznego Bobrowniki – Bierestowica do Mińska). Płatna jest też obwodnica Grodna.
Ceny. Waluta, wymiana pieniędzy
Ze sobą na wydatki zabieramy euro lub dolary, które już na Białorusi wymienimy na tamtejsze ruble. W niektórych miejscach, można wymienić również złotówki. Punkt wymiany walut znajduje się już na przejściu granicznym, po stronie białoruskiej. Kurs na granicy jest taki sam lub niemal identyczny, ponieważ wymiana odbywa się w białoruskich bankach. Kurs w przybliżeniu: 1 EUR = 2,5 BYN; 10 PLN = 5,8 BYN. Pieniądze wymienić można też w Grodnie i innych większych miastach. Oczywiście, w części sklepów i restauracji zapłacimy też kartą.
Nowe białoruskie banknoty przypominają euro
Po latach oczekiwań, w lipcu 2016 roku przeprowadzono na Białorusi denominację (w stosunku 1: 10 000). Białoruskie ruble straciły więc cztery zera, a do obiegu, poza nowymi banknotami, po raz pierwszy weszły też monety. “Starymi” rublami można płacić do końca roku, potem trzeba będzie wymieniać je w bankach. W sklepach pojawiły się cenniki, na których dużymi cyframi wskazywana jest cena w nowych, a mniejszymi – w starych nominałach. Największy nominał to 500 rubli. W obiegu pojawiło się też sześć innych banknotów: 5, 10, 20, 50, 100 i 200 rubli. Więcej na ten temat: Białoruska waluta.
Jezioro Świteź
Ponieważ spora część dóbr konsumpcyjnych pochodzi z importu, to na Białorusi jest nieco drożej niż w Polsce. Chodzi tu przede wszystkim o produkty spożywcze oraz ceny w restauracjach. Koszt skromnego obiadu to równowartość około 10 euro. Tańsze natomiast są usługi komunalne i wszystko to, co państwo dotuje dzięki zakupowi tanich surowców energetycznych z Rosji, a więc: energia elektryczna, gaz, paliwo, czynsze, transport publiczny.
Co warto kupić na Białorusi?
Nie ma dużego wyboru. Poza drobnymi pamiątkami, typu magnes na lodówkę w grę wchodzą przede wszystkim słodycze (wyroby czekoladowe, chałwa) oraz wyroby z lnu – w większych miastach są specjalne sklepy z tkaninami i ubraniami, w których kupić można tradycyjne białoruski koszule, ale też zgodne z aktualnymi modowymi trendami sukienki i marynarki. Miłośnikom oryginalnych smaków polecam “sało” czyli odpowiednio przygotowaną (soloną) słoninę – dostępna w sklepach mięsnych oraz miejscowe alkohole, w tym smakowe wódki.
Białoruś jest miejscem, w którym taniej i łatwiej nabędziemy klasyczne, popularne na obszarze dawnego ZSRR produkty, w tym np.: wodę Borjomi, gruzińskie wina czy naddniestrzański koniak Kvint.
Alkohol najlepiej kupić w sklepie bezcłowym na granicy. Najtańsze pół litra białoruskiej wódki to koszt 1,35 euro, czyli ok. 6 zł!
Trzeba jednak pamiętać o tym, że alkohol i papierosy, to są pierwsze towary, o które pytają polscy celnicy na granicy. Dopuszczalne ilości, jakie można wwieźć do Polski spoza krajów UE:
a) alkohol powyżej 22 proc. – 1 litr na osobę;
b) papierosy – 40 sztuk na osobę (2 paczki).
W sklepach jest duży wybór tanich alkoholi
Należy zwrócić uwagę też na to, że istnieje całkowity zakaz przywożenia z Białorusi do Polski jakichkolwiek produktów mięsnych i nabiału.
Program wycieczki
Jeśli mamy naprawdę mało czasu, to pojedźmy chociaż do Grodna. Myślę, że z całej Białorusi jest to miejsce najbardziej oczywiste. Poza tym leży bardzo blisko granicy, ma w miarę dobrą infrastrukturę (hotele, restauracje) oraz znamienite zabytki! No i ze względu na ważną rolę w historii Polski. Więcej o tym w artykule: Grodno. Historia i zabytki. Jeśli nie można inaczej, to wystarczy jeden dzień, choć lepiej byłoby tu przenocować, wieczorem pospacerować po centrum miasta. A o poranku znaleźć się nad Niemnem, w okolicy dwóch królewskich zamków.
Rodzinny dom Czesława Niemena w Wasiliszkach Starych
Klasyczna wycieczka obejmuje 3 dni. W jej programie znajdują się najważniejsze miejsca zachodniej Białorusi, w tym: Bohatyrowicze, Grodno, Wasiliszki, Nowogródek, jezioro Świteź, Zaosie i Mir. Tu znajduje się szczegółowy program: Wycieczka na Białoruś. Jeśli dysponujemy większą ilością czasu (5 dni), to można zrobić wariant poszerzony o Mińsk, Polesie i Brześć. Na Polesiu zainteresować nas może między innymi Pińsk (rodzinne miasto Ryszarda Kapuścińskiego) oraz rejs po rzece Pinie.
Białoruś ma spory turystyczny potencjał. Duży kraj z bogatą ilością atrakcji. Wydaje się, że o wzroście popularności Białorusi w najbliższym czasie mogą przesądzić dwa czynniki. Po pierwsze to, że jest tam bezpiecznie, a to w obecnej sytuacji ważny argument. Po drugie, do tej pory był tam niewielki ruch turystyczny, a klienci biur podróży szukają kierunków nowych, takich, których jeszcze nie zdążyli poznać. Białoruś jest więc jak znalazł. W przypadku Polaków powinna być wręcz obowiązkowym celem wycieczki. Każdy powinien choć raz odwiedzić Grodno, Nowogródek oraz Zaosie. I oczywiście zobaczyć jezioro Świteź. Polecam i zapraszam!
Tekst i zdjęcia: Krzysztof Matys, sierpień 2016 – lipiec 2020.
Białoruś to najbliższa Polsce “egzotyka”. Do niedawna był to kraj gościnny i bezpieczny. Organizowaliśmy tam mnóstwo wycieczek, ostatnie w 2020 r. Rok 2021 jest czasem przerwy i mamy nadzieję, że już niedługo będzie można turystycznie wrócić na Białoruś.
3 DNI
Zobacz też artykuł: Nie będziesz już milionerem na Białorusi.
Chciałabym zwiedzić Białoruś, jak mam to zrobić.